اسیب شناسی فردی و خانوادگی ازدواج موقت

چکیده : در قوانین اسلامی همواره اصل بر ازدواج دائم بوده که موجب تشکیل خانواده و تحکیم بنیان آن به منظور تعالی و تکامل انسان است و ازدواج موقت به عنوان امری استثنایی، راهکاری فرعی، برای مواقع ضروری که امکان ازدواج دائم فراهم نیست، مطرح می گردد. فلسفه تشریع ازدواج موقت و کارکردهای مثبت آن، مانند : تأمین نیاز جنسی و جلوگیری از انحرافات جنسی و اخلاقی و وقوع منکرات و فحشا و زنا در جامعه اسلامی می باشد. اما در جامعه ما سوء استفاده هایی از ترویج ازدواج موقت صورت گرفته که عمدتا باعث بروز آسیب های فردی و خانوادگی شده است. با بررسی آسیب شناسی فردی ازدواج موقت نسبت به افرادی که مستقیما، خواسته یا ناخواسته، درارتباط با ازدواج موقت دچار آسیب شده اند، یعنی: 1. زوج موقت 2. زوجه موقت 3. زوجه دائم و 4. فرزندان، آسیب هایی در ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، روحی – روانی، بهداشتی، جسمی و جنسی و... وجود دارد که اهم آنها عبارت است از : در بعد اجتماعی : بالارفتن سن ازدواج، بارداری های ناخواسته، سقط جنین و طرد اجتماعی فرزندان ازدواج موقت. در بعد فرهنگی : رواج بدبینی نسبت به مردان و گسترش عدم اعتماد عمومی، در بعد روحی- روانی : کاهش تمایل به ازدواج دائم و ترجیح زندگی مجردی، افزایش زمینه های تحریک جنسی، کاهش احساس مسئولیت، رواج تنوع طلبی، وابستگی عاطفی، سرخوردگی و مشکلات روحی روانی وارده بر زوجه دائم. در بعد روانی- شخصیتی : ارضای نیازهای جنسی بدون تعهد عاطفی. در بعد اقتصادی : هزینه های تحمیلی بر هر دو طرف و فشار اقتصادی وارده بر خانواده و در بعد بهداشتی : افزایش احتمال بیماری های واگیردار را، می توان نام برد. با بررسی آسیب شناسی خانوادگی ازدواج موقت در چهار محور، الف) پایه ها و اساس خانواده ( اصول حاکم بر خانواده )؛ ب) قانون و دستور زندگی مشترک (حقوق و تکالیف خانوادگی)؛ ج) سیر تکوین خانواده متعالی(مراحل تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده)؛ د) و نیز از جهت ادله تجویز ازدواج موقت (قواعد فقهی مرتبط)، می توان بیان داشت که : اصول حاکم بر خانواده در ازدواج موقت مجرا پیدا نمی کند و مصادیق آن وجود ندارد، حقوق و تکالیف مشترک و اختصاصی زوجین در این نوع از ازدواج به معنای خاص محقق نمی شود. اساس ازدواج موقت با سیر تکوین خانواده یعنی با تشکیل خانواده منافات دارد و این نوع ازدواج مانع تحکیم و تعالی خانواده محسوب شده و به طور کلی با این اهداف منافات دارد. و نیز برای اثبات جواز حکم ازدواج موقت به طور عام نمی توان به قواعد فقهی مانند : قاعده لاضرر و لاحرج، استناد نمود. نتیجه نهایی : این نوع از ازدواج نه بر اساس اصول و نه قوانین و نه مراحل تشکیل خانواده و نه دلایل خاص آن، مورد توصیه برای ترویج قرار نمی گیرد. در این راستا اهم پیشنهادات اصلاحی و راهکارهای رفع آسیب عبارتند از : 1. قانونمند کردن ازدواج موقت، 2. ترمیم و جلوگیری از خسارات و برطرف کردن آسیب های موجود 3. فرهنگ سازی صحیح و جلوگیری از سوء استفاده از این نوع ازدواج 4. لزوم حمایت و توجه نسبت به نهاد خانواد و مراحل سیر تکوین خانواده متعالی 5. ارائه راهکارهای تحکیم بنیان خانواده به منظور حفظ نظام ارزشی خانواده و مقابله با فروپاشی و تزلزل آن.